We kunnen ons voorstellen dat een loper een schuif mechanisme met de hand via een mechanische overbrenging op verschillende plaatsen tegen een weerstand baan wordt gedrukt daardoor ontstaan dus verschillende weerstand waarden.
Een dergelijk potmeter (voluit potentiometer) hebben meestal een draai hoek van 270 graden en wordt zodanig gebruikt dat met de loper tegen de linker aanslag de spanning aan de uitgang 0 is en met de loper tegen de rechter aanslag de spanning aan de uitgang de hoogste waarde wordt bereikt.
Dat zie je terug in bijvoorbeeld je radio links om geen geluid en rechts om veel geluid.
Je hebt op een potmeter een punt A = beginpositie van de loper = 0 graden en punt E = eindpositie van de loper = 270 Graden en de aftakking waar de loper is aangesloten wordt met S aangegeven vaak zijn de uitdrukkingen A-E-S ook op de potmeter terug te vinden.
Ook zijn er zogenaamde trim of instel potmeters deze worden dan meestal direct in een schakeling of op een print gesoldeerd.
Dan kun je met een schroevendraaiertje die in de sparing wordt gestoken de loper segment in beweging brengt en zo een bepaalde weerstandswaarde instelt.
Ook bestaan er dubbele potmeters, deze vind je wel terug in stereo radio's om zowel het linker als rechter kanaal te sturen.
En ook vind je deze in sommige auto radio's weer terug, maar dan nu met de functie om bijvoorbeeld het volume en de balans te regelen.
Dat wordt dan gerealiseerd door zonder de knop in te drukken de voorste potmeter in te stellen en zo het gewenste volume in te stellen, en als men dan de knop indrukt en draait dan wordt de achterste potmeter geactiveerd om zo de balans in te stellen.
Nadeel is echter dat je dan aan de stand van de knop niet kunt zien hoe de beide potmeters zijn ingesteld.
Ook bestaan er de schroef potentiometers.
De loper hiervan wordt door een lange schroef bediend.
Met als groot voordeel dat de afregeling hiervan heel nauwkeurig is.
En dan om niet te vergeten hebben we nog de schuif potmeter dit werkt eigenlijk precies het zelfde als de voor ons bekende potmeter.
Alleen schuif je nu in de lengte richting.
Het gebruik van de potmeter in de praktijk in de elektronica worden vaak allerlei regel processen uitgevoerd die allereerst ingesteld moeten worden Daar mee maken we onderscheid tussen instel mechanisme potentiometers die van buiten af bediend kunnen worden, zodat de gebruiker bepaalde functies, zoals het volume, spanning, zender keuze en dergelijke kan instellen.
En anderzijds potentiometers die nodig zijn om bij de opbouw van een schakeling een bepaalde functie correct in te stellen.
Dat kan nodig zijn om toleranties van componenten door middel van een regelbare weerstand een trim potentiometer te vereffenen.
Ook moet bij een transistor dat onderdeel komt nog aan de beurt dikwijls het werkpunt zeer nauwkeurig ingesteld kunnen worden.
Ook daar is een regel weerstand voor nodig.
Moet een foto element bij een bepaalde belichting sterkte een lamp inschakelen?
Dan kan dit inschakel punt ook doormiddel van een regelbare weerstand worden vast gelegd.
Nou voor zover dit deel over de instelbare weerstandstand.
